| 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 | |  | Di dirokede iro |  | 
 |  | | | Rojek wek îro... 0
 Dema kezaxtina daran.1985
 Di 31 Cotmeh'a 1985 de, Pisporê zimanê Kurdî Prof. Qanatê Kurdo, di 76 saliya xwede, çû ser dilovaniya xwe. 2020
 Di 31 Cotmeh'a 2020 de, Sîyasetmedar, Rewþenbîr û Ronekbîrê Kurd, Dr. 
Najmldîn Karîm, çu ser dilovanîya xwa.
 | 
 | 
 |  
|  | 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 |  | | | Desturê baþûrê Kurdistan ( Beþê þeþem ) 
 (1375 gotin)
 (11002 car hat xwendin)
  
 
 
 
 
       
 
   Maddeya nohed û sê :  Perlemnto van destelatan dê bikabîne ;Yekem :     biryardan li ser arîþeyên çarenivîsî yên gelê Kurdistana baþûr.
 
 Duyem :    pejirandina pêþniyra biîkirina desturê herêmê, bi piraniya 2/3 ya hejimara endamên wê i þertekî ku ji mafên serekî û azadiyê kêm neke ku di desturî de hatiye.
 
 Sêyem :     a )   danana yasaya taybet bi herêmê û bi cîkirina wan û hilweþandina wana.
 b )   Bi cîkirina awayê bi cîanîna wan yasayên federalî yên ku ji deveya destelatên diarkirî yên hikumeta federaliyê dene.
 c )   Danana wan yasayên ku girêda bi destelatên hevbeþ yên navbera destelata federaî û herêmîne.
 
 Çarem :     Rakirina serokê hrêmê an jî cîgir wî / wê, bi biraniya dengnenamê perlementoyê, ewjî piþî gunehbar kirina wî/wê ji alyê dadgeha destrê Kurdistanê, yek ji van xaln :
 a )   Krkirin berevajiya sunda desturî.
 b  )    Binpê kirina desturî.
 c )   Xiyaneta mezin.
 
 Pêncem :    awerî dan bi hikumet û endamên wê û jêsitandina berpirsiyariyê bi piraniya dengên endamên perlmntoyê.
 
 Þeþem :    biriyardan li ser siyasetên  hvbeþ yê navbera hikumeta herêmê û hikumeta federalî.
 
 Heftem :     çavdêrî kirina krên destelata bicîann û li peyçûna serokê civata wezîran û cîgirê wî/wê ûwezîran li gor yasay û rêbaza navxweyî.
 
 Heþtem :     Pejirandina xerciya giþtî ya herêma Kurdistanê û hesabên wê yên dawiyê û veguhastin di navbera beþên wê xerciyê û pejirandina her xerciyekê ku têde nehatibe gotin.
 
 Noyem :    Pejirandina nexiþeyên giþtî yên pêþde biinê.
 
 Deyem :     danana bacê û bi cîanîn û hilweþndina wana.
 
 Yazdeyem :     Yek alîkirina rastî û dirustiya endametiyê di perlemanî de.
 
 Dwazdeyem :     Danana rêbaza navxweyî ya perlementoyê û iyar kirina milk û texmin kirina xerciya wê û damezirandina fermanberên wê û diyar kirina muçeyên wana.
 
 Sêzdeyemîn :     Pêkanina komîteya hertimî û demî û lêkolînê ji wan arîþeyên ku pêwîstin bên zanîn.
 
 
  Maddeya nohet û çar : Nabe perlemento dest ji destelata yasadana xwe berde ji bilî ya ku ji benda heftem ya maddeya sed û çarem ya vê desturê  de hatiye.
 
  Maddeya noht û pênçem :  Yekem :    Endamê prlementoyê ( hesane ) pereyeke diyar kiriye, heye û di gotinan de jî azade ji wê sinura ku di rêbaza navxweyî de hatiye diyar kirin.
 Duyem :    Nabe sinur ji bo azadaiya endamên perlementoyê bê danîn yan çavdîrî bên kirin, eger razî buna perlementoyê li ser nebe.
 
 Sêyem :     Nabe endam perlemento  li demê xulên civîna perlementoyê de bên rahiþtin û lêkolîn di gel de bên kirin, ew bi xwe an jî mala wê/wî an jî nivîsîngeha wê/î bê piþkinîn û li gerînê li ser bikin, yan jî bê girtin an ji aliyê tu kesî û rêxistiyan ve bê razîbuna perlementoyê, nemaze di seruberê gunehek a dîtî de be.
 
 Çarem :     Endam perlemento ji derve ya civînên xwe, bê razî buna serokê perlementoyê, nabe bê rahiþtin yan lêkolîn di gel de bê kirin, nemaze di seruberê gunehek a dîtî de be, û dibe cardin ligel destpêkirina civînên xwe de, rasterast perlemento bê haydar kirin ji wan karên ku hemberî wê/î hatiye kirin.
 
 
  Mddeya nohet û þeþem :  Yekem :     Perlmento dikare bi piraniya 2 / 3 ya dengên hejimara endaman xwe hilweþîne.
 Duyem :      Perlemento bi fermana serokê herêmê di van seruberan de tê hilweþandin :    a )    Dest ji kar kêþana bêtir ji nîviya endamên wê.
 b )    Eger li roja bang kirinê ji bo civînê bo destpêkirina xula hilbijartinê heya heyama ( 45 ) rojan hejimara yasayî ( nîsab ) pêknehat.
 c )    Eger perlemento baweriyê bi (30) pêkhatiya wezaretê ya pêþniyar kirî ya cuda yek li pey yek nede.
 
 Sêyem :     Yek karmend derdikeve ji bo hilbijartinên perlementoya Kurdistanê li heyama ( 15 ) rojan li roja hilweþandina wê / î û li heyama ( 2 ) mehên beriya dawiya xula hilbijartina xwe.
 
   Maddeya nohet û heftemin :  Li seruberê hilweþandina perlementoyê yan bi dawîhatina xula hilbijartina wê, hilbijartineke nû tê saz kirin, ewjî li heyama ( 60 ) rojan de, li roja hilweþandina wê, yan li heyama ( 2 ) mehan de bi ser bi dawî hatina xula hilbijartina wê.
 
  Maddeya nohet û heþtem : Eger heyama xula hilbijartina perlementoyê bi dawî bu û bi sedema þerî yan jî karesata xwezayî di þiyan de nebu hibijartineke nû bê saz kirin, wê demê perlemento di erkên xwe de berdewam dibe heya hilbijartina perlementoyee nû û saz lidar xistina yekemîn jivîna xwe.
 Duyem :       Destelata bicîanînê
 Yekem :        Serokê herêma Kurdistanê
 
 
   Maddya nohet û noyem:  Yekem :     Herêmê serokek heye binavê (serokê herêma Kurdistanê) ku serokê desteya bilind a bicîanînê û fermandarê giþtî yê hêza pêþmergehêye ( zêrevanê herêmê ) û nunerê gelê herêmêye û di rê ûresmên nîþtimanî û netewî de nuneratiya herêmê dike û hevkariyê di navbera dezgehên fedralî û dezgehên herêmî de dike.
 Duyem :     Serokê herêmê di cîgirek hebe di erkên xwe de arîkariyê dike û li dema amadenebunê de cihê wê/î digire û cîgirê fermandarê hêza giþtî ya pêþmergehêyejî.
 
 
  Maddeya sed :  Serokê herêma Kurdistanê, bi dengdana nepenî ya giþtî rasterast ji aliyê welatiyên herêmê tê hilbijartin.
 
   Mddeya sed û yekem :  Awayê  hilbijartina  serokê herêma Kurdistanê û mercên bebijartinê û çawaniya gunehbar krin û dadgehî kirina wê / î  û serubeên i dawî buna heyama serokatiyê ligor yasayî tê diyar kirin.
 
   Maddeya sed û duyem :  Serokê herêmê beriya ku dest bi karê xwe bike, erk û mafên vê sunda desturî  li hember perlementoya Kurdistanê dixwe :  ( ez sund dixwem bi Xudayê mezinku mafû destkeft û yekîtiyê û berjewendiyên gelê herêma Kurditanê biparêzim û biwawayekî rast û dirus û bi dilsozî erkên xwe bicîbikim û êgîrê desturê Kurdistanê bim ).
 
   Maddeya sed û sêyem :  Wîlayeta serokê herêmê (4) salm û çêdibe cardin di wîlayeteke din ya duyem de bê hilbijartin.
 Fethî Gezneyî
 Fethigezneyi@yahoo.com
 Baþurê Kurdistan, 02.07.2007
 
 
  Fethî Gezneyî http://www.xoybun.com/extra/slide/Unbenannt-2.swf
 http://www.pdk-xoybun.com/nuceimages/Newroz_Kurdistan_PDK_Xoybun_x1.jpg
 
 http://www.pdk-xoybun.com/nuceimages/Nexise_Kurdistane_PDK_b.jpg
 
 
 
 |  | 
 [ Vegere: Fethî Gezneyî | Indeksa Beþan ]
 | 
 | 
 |